ايران، به عنوان کشوري کهن و با سابقه‌اي چند هزارساله، آثار باستاني فراواني دارد که برخي از اين آثار به دليل تقسيمات کشوري و جنگ‌هاي پيش‌آمده، در حال حاضر در خارج از ايران قرار گرفته‌اند. يکي از آثار شاخص دوران کهن ايران، که به کرّات مورد توجه تاريخ‌نگاران و شاعران نيز واقع شده است، طاق کسري يا ايوان مدائن نام دارد. اين بنا از برجسته‌ترين آثار دوره ساساني است که امروزه در تيسفون (عراق کنوني) قرار گرفته.طاق کسري يا ايوان مدائن به خاطر معماري زيبا و شگفت‌انگيز و همچنين قدمت باستاني خود شهرت زيادي در بين آثار معماري ايراني داردو مي‌توان گفت پس از پل گاوميشان، عريض‌ترين طاق معماري ايران به شمار مي‌رود. امروزه براي ديدار از طاق کسري بايد به کشور همسايه،”عراق” کرد. براي آشنايي بيشتر با شاهکار معماري دوره ساساني، با سفرزون همراه باشيد.
طاق کسري با نام‌هاي مختلفي مشهور است که از آن جمله مي‌توان به ايوان کسري، ايوان مدائن يا خسرو اشاره کرد. از نظر زبان‌شناسي بايد گفت که طاق واژه‌اي فارسي است که به آن ايوان هم مي‌گويند و هر دو در يک معنا مي‌روند. اما کسري، کلمه‌اي عربي است که عرب‌ها به شاهان دوره ساساني نسبت مي‌دادند و از ترکيب اين دو واژه، نام طاق کسري بر آن نهاده شده.
آدرس طاق کسري روي نقشه گوگل
اين طاق عرضي به اندازه 25 متر دارد. بلندي آن 30 متر و پهناي آن نزديک به 43 متر است و به اين ترتيب، اين طاق را پس از پل گاوميشان ار ايران، عريض‌ترين طاق معماري باستان ناميده‌اند. اين ايوان، در دوره ساسانيان، محل برگزاري ديدارهاي مهم و همچنين برگزاري مراسم نوروز بوده‌است و شاه ساساني در اين موقعيت‌ها و همچنين در زمان بار عام، در اين محل حضور مي‌يافته.
طاق کسري بارها مورد و غارت بيگانگان قرار گرفته‌است که از مهم‌ترين ک تاثيرگذارتربن آن‌ها مي‌توان به حمله اعراب به ايران در سده هفتم ميلاد اشاره کرد. با هجوم اعراب به ايران و اشغال کشور به دست آن‌ها، بسياري از مکان‌ها توسط اعراب غارت شد که ايوان کسري از مهم‌ترين آن‌هاست. پس ازغارت به دست اعراب، مدتي به عنوان مسجد از آن استفاده ميشد و مدت‌زماني را هم به صورت متروکه باقي مانده‌بود.
طاق کسري در گذشته، آنچنان که امروز برجاي مانده، تنها يک طاق و شکاف عظيم نبوده. بلکه آنطور که در متون کهن آمده، پرده زري‌بافي از اين طاق آويزان ميشد که نمايشي از قدرت و ثروت شاهان ساساني بوده‌است. نمايي که امروزه از طاق کسري باقي‌مانده، در سمت شرق بنا، صحني را به وجود آورده که بخش زياد آن از ميان رفته‌است. همچنين در جلوي اين ايوان به سمت غرب ايوان بزرگ ديگري وجود داشته که تنها بقايايي از ان بر روزي زمين باقيست!
بزرگي طاق کسري در عرض 25 متر، در عمق 43 متر و در ارتفاع 30 متر است که همين عظمت در معماري آن دوره، شگفتي‌آفرين تلقي مي‌شود. در معماري اين بنا تاثيراتي نيز از معماري اشکاني، يوناني_رومي و سوريه‌اي به چشم مي‌خورد. در انتهاي ايوان شرقي، دري به داخل مجموعه باز مي‌شود که به اتقا‌هاي کوچک‌تر راه دارد و از انجا نيز با دري به يک تالار بزرگ و محصور راه پيدا مي‌کند که هم عرض طاق ايوان است.
معماران عصر خسرو، که طرح اصلي بنا و قدرت و تحمل ستون‌هاي آن را ارائه کرده‌اند، از آنجايي که تصور دقيقي از مقدار فشار اين بناي غول‌آسا نداشتند، ستون‌ها و پايه‌ها را بسيار پهن گرفته‌اند تا تاب تحمل وزن بنا را داشته‌باشد. پهناي پايه‌ها در قسمت زير طاق چهار و در پايين هفت متر است. ضخامت طاق حتي در بالاترين نقطه آن به يک متر مي‌رسد.
بنابر اسناد موجود، ديواره‌هاي داخلي بنا، مزين به سنگ‌هاي مرمرين بوده که از کليساي انطاکيه آورده بودند و همچنين در آن از موزاييک‌هاي شيشه‌اي استفاده شده که بر روي آن طرح‌هاي از نبرد خسرو نقاشي شده‌بودند. آنچنان که تئوفيلاکت سيموکاتا، مورخ يوناني گفته‌است، امپراتور ژوستينين،، سنگ مرمر يوناني براي خسرو تهيه کرد و صنعت‌گران ماهري فرستاد که کاخي به سبک رومي در نزديکي تيسفون برايش ساختند.
هرچند اين سخن که معماري کل بنا مربوط به بيزانس است را نمي‌توان به طور کامل پذيرفت، چرا که در سبک معماري، از معماري دوره اشکاني نيز استفاده شده‌است. در تزيينات طاق کسري، آنچه که بيش از همه به چشم مي‌خورد، گچبري‌هاي ساختمان است که از دوره پارتي‌ها به يادگار مانده‌است. بقاياي زيادي از گچبري‌هاي بنا برجاي مانده که نقوش گياهي و نمادهاي مذهبي را شامل مي‌شود.
آنطور که پيش از اين هم گفته‌شد، شاهان زيادي سعي بر تخريب طاق کسري داشته‌اند. اما در دهه 1980 در زمان صدام حسين، دستور داده‌شد تا اطراف طاق کسري به تفرجگاهي براي مردم تبديل شود و هدف از اين کار يادآوري علبه اعراب بر ايرانيان بود.در سال 2003 و در اثر حمله آمريکاييان به عراق،بخش اعظم اين تفرجگاه از بين رفت.
براي رفتن به طاق کسري و ديدار از اين بناي باشکوه دوره ساساني، ابتدا بايد به کشور عراق و شهر بغداد سفر کرد. طاق کسري در 37 کيلومتري جنوب شهر بغداد و در کنار رود دجله قرار دارد.
براي سفر به اين منطقه دو راه هوايي و زميني وجود دارد که مي‌توانيد بر اساس بودجه سفرتان يکي از اين دو راه را انتخاب کنيد. در کنار اين جاذبه ديدني، مي‌توانيد از ارامگاه سلمان فارسي که در نزديکي طاق کسري واقع شده، ديدن کنيد. همچنين سفر به کشور عراق و شهر بغداد، مي‌تواند زمان خوبي براي زيارت عتبات عاليات باشد.
بهترين زمان سفر به عراق، در فصول سرد و خنک سال است. چرا که اين منطقه گرمسيري، تابستان‌هاي داغ و سوزاني دارد.همچنين شهر بغداد از جمله شهرهاي کهن است که با قدمتي ديرين، زيبايي‌هاي خاصي را داراست.
درباره این سایت